Muallif: Rahmatulloh qori Obidov
Hajmi: 1,86 Mb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish
MUNDARIJA
1-Mavzu. Payg‘ambarlar va Ilohiy din haqida
1. Insoniyat Allohning buyuk mo‘‘jizasi va uning Yerdagi xalifasidir
2. Payg‘ambarlar yuborilishining ilohiy hikmati
3. Hamma payg‘ambarlar keltirgan din Islomdir
4. Islomdan boshqa dinlar haqida
a) Islomiylikdan chiqarilgan dinlar
b) Insoniy (bashariy) dinlar
Ashobur ruhoniyya
Sobiiylar
Oyga sig‘inuvchilar
Zuhalparastlar
Zuhraparastlar
Sha’roparastlar
Suvparastlar
Olovparastlar
Butparastlar
Insonparastlar
2-Mavzu. Ilohiy kitoblar
1. Ilohiy kitobning xususiyatlari
2. Tavrot haqida
3. Zabur haqida
4. Injil haqida
3-Mavzu. Qur’oni Karim - Allohning muqaddas kalomi
1. Qur’oni Karimning nozil bo‘lishi
2. Payg‘ambarimiz (s.a.v.)ning vahiy yozuvchi kotiblari
3. Abu Bakr Siddiq davrlarida Qur’oni Karimning sahifalarga jamlanishi
4-Mavzu. Qur’oni Karimning yetti harfda nozil qilinishi
1. «Yetti harf» va uning ulamolar tomonidan qilingan ta’villari
2. Hazrat Usmonning bu borada qilgan jur’atlari
3. Qur’oni Karimning qadimiy yozuvi va shu yozuvda nusxalarga ko‘paytirilishi
5-Mavzu. Qur’oni Karimning tarkibiy tuzilishi
1. Qur’on suralari va oyatlari haqida
2. Qur’on kalimalari va harflarining soni haqidagi ixtilofning sabablari
3. Qur’oni Karimning qismlarga ajratilishi
4. Qur’onda kelgan ajamiy so‘zlar haqida
6-Mavzu. Qur’oni Karimning muborak nomlari
1. Qur’oni Karimning turli nomlar bilan atalishi
2. Imom As-Suyutiy Qur’on nomlari haqida
3. Qur’oni Karimning urfda mashhur bo‘lgan nomlari
7-Mavzu. Qur’oni Karim nazmidagi o‘ziga xoslik
1. Qur’oni Karim uslubi she’riyat qoidalariga xilofdir
2. Qur’onda zarbulmasalga e’tibor berilishi
3. Qur’oni Karimda ifodaning o‘ziga xosligi
8-Mavzu. Qur’oni Karimda nosix va mansux oyatlar
1. Nasx so‘zining ma’nolari
2. Nasxning turlari
3. Qur’on hukmlarini hadis bilan nasx qilinishi borasida ulamolarning fikrlari
1. Qur’onning tarjimasi. So‘zma-so‘z tarjima, uning usullari. “Bilmisl” tarjima. “Big‘ayril misl” tarjima. Qur’onning ma’naviy tarjimasi. Ma’naviy tarjima shartlari
2. Qur’on oyatlarini tafsir qilish. Tafsir so‘zining ma’nosi, lug‘aviy izohi va ta’rifi. Tafsir ta’riflarining ko‘pligi, mazmunan o‘xshashligi va bir xilligi
3. Ta’vil, uning lug‘aviy izohi va ta’riflari. Tafsir va ta’vilning farqlari. Ta’vilda isbot va dalillar. Ta’vil qiluvchilarga qo‘yiladigan talablar
10-Mavzu. Payg‘ambar zamonida Qur’oni Karim tafsiri
1. Payg‘ambarimizning sahobalarga ba’zi oyatlar tafsirini aytib berishlari
2. Sahobalarning Qur’oni Karimni tafsir qilishdagi usullari
a) Qur’onni Qur’on bilan tafsir qilish
b) Qur’onni hadis bilan tafsir qilish
v) Qur’onni ijtihod bilan tafsir qilish
g) Tafsirda ahli kitoblardan foydalanish
11-Mavzu. Sahobalardan chiqqan mufassirlar
1.Sahobalardan chiqqan mufassirlar. Ularning tafsirdagi xizmatlari
2. Ba’zi mufassirlarning tarjimai hollari
a) Abdulloh ibn Abbos(r.a.)
b) Abdulloh ibn Mas’ud(r.a.)
v) Aliy ibn Abi Tolib(r.a.)
g) Ubay ibn Ka’b(r.a.)
12-Mavzu. Sahobalar tafsirining qiymati
1. Sahobai kiromlarning tafsirlari haqida din ulamolarining fikrlari
a) Musnad, sahih., mavquf, marfu’ hadislar. Imom As-Suyutiyning «At-Tadrib» kitobi. Marfu’ hukmini sahobiylar tafsiriga berilish qoidalari. Mavquf hukmini berilishi
b) Tafsir va ijtihod. Payg‘ambardan naql qilinganida sanadning tekshirilishi. Sahobiydan naql qilinganida tafsirning tekshirilishi
v) Az-Zarkashiyning «Burhon» kitobi. Hofiz ibn Kasirning tafsirlari
2. Sahobalar tafsirining alomatlari
13-Mavzu. Tobi’iylar zamonida Qur’oni Karim tafsiri
1. Tobi’iylar zamonida Qur’oni Karim tafsiri
2. Tobi’iylar davrida tafsir maktablari
a) Makka tafsir maktabi
Said ibn Jubayrning tarjimai holi
Mujohid ibn Jabrning tarjimai holi
Ikrimaning tarjimai holi
Tovus ibn Kaysoning tarjimai holi
Ato ibn Rabohning tarjimai holi
b) Madina tafsir maktabi
Abul Oliyaning tarjimai holi
Muhammad Al-Quraziyning tarjimai holi
Zayd ibn Aslamning tarjimai holi
v) Iroq tafsir maktabi
Alqama ibn Qaysning tarjimai holi
Masruqning tarjimai holi
Al-Asvad ibn Yazidning tarjimai holi
Murra Al-Hamadoniyning tarjimai holi
Omir Ash-Sha’biyning tarjimai holi
Al-Hasan Al-Basriyning tarjimai holi
Qatodaning tarjimai holi
14-Mavzu. Tobi’iylar tafsirining qiymati
1. Tobi’iylar tafsirining hujjat bo‘lishida ulamolarning fikri
2. Tobi’iylar tafsirining alomatlari
3. Tadvin asridagi tafsirlar
4. Qur’onni mukammal tafsir qilgan birinchi mufassir
5. Tafsirning turlari
15-Mavzu. Rivoyat asosida yozilgan tafsir. «At-tafsiyr Al-ma’sur»
1. Tafsiri ma’sur vujudga kelishining ikki davri. Tadvin davri. Qur’oni Karim tafsirini hadisning bir bobi sifatida yozilishi. Hadisdan tafsirning ajratilishi. Ali ibn Abu Talhaning kitoblari. Abu Ravq va Muhammad ibn Savr tafsirlari. Ibn Jarir tafsiri
2. Tafsiri ma’surning zaiflik alomatlari
a) Tafsirda mavzu’ (rivoyatga asoslanmagan, to‘qilgan) gaplarning paydo bo‘lishi
b) Isroiliyotlarning kirib qolganligi
3. Tobiiylar davrida isroiliyotlarga berilish
16-Mavzu. Isroiliyot roviylarining ulug‘lari
1. Isroiliyot roviylarining mashhurlari
a) Abdulloh ibn Salomning tarjimai holi
b) Ka’bul Axborning tarjimai holi
v) Vahb ibn Munabbahning tarjimai holi
g) Abdulmalik ibn Abdulaziz ibn Jurayj
2. Roviylarning sanadini tark etish
1. Tafsiri ma’surning mashhurlari
2. Ibn Jarir At-Tabariyning tarjimai holi
3. Ibn Jarir tafsiriga ulamolarning baholari
4. Ibn Jarirning tafsir qilish usuli
5. Ibn Jarir tafsirida isroiliyotlarga munosabat
18-Mavzu. Ibn Kasir va As-Sa’olibiy
1. Ibn Kasirning tarjimai holi
2. Ibn Kasir tafsirining ta’rifi
3. Ibn Kasir tafsirida fiqh masalalari
4. As-Sa’olibiyning tarjimai holi
5. «Al-Javohir Al-hison fiy tafsiril Qur’on»
19-Mavzu. As-Samarqandiy. As-Sa’labiy
1. Abul Lays As-Samarqandiyning hayoti va asarlari
2. «Bahrul-ulum» tafsirining ta’rifi
3. As-Sa’labiyning hayoti va ijodi. Uning «Al-Kashf val-bayon an tafsiril-Qur’on» tafsiri yozilish tarixi
4. As-Sa’labiy bayon qilgan bid’atchi firqalar
5. As-Sa’labiy tafsiriga ulamolarning bergan baholari
20-Mavzu. Al-Bag‘aviy. Ibn Atiyya
1. Al-Bag‘aviyning hayoti va ijodi
2. «Ma’olimut-tanzil» tafsirining ta’rifi va yozilish uslubi. Ulamolarning bu tafsirga bergan baholari
3. Ibn Atiyyaning hayoti va ilmiy darajasi
4. «Al-muharrir Al-vajiz fiy tafsiril-Qur’onil aziz» tafsirining qiymati
5. Ibn Atiyyaning tafsiri bilan Az-Zamaxshariyning «Al Kashshof» tafsiri orasidagi bog‘liqlik. Ibn Atiyya tafsirining Az-Zamaxshariy tafsiridan afzallik jihatlari
21-Mavzu. As-Suyutiy. Ijtihod bilan tafsir qilish
1. Jaloliddin As-Suyutiyning tarjimai holi, shogirdlari, asarlari va ijod qilgan she’rlari
2. «Ad-durrul mansur fit-tafsiyril ma’sur» tafsirining ta’rifi va uslubi. Muallifning «Ad-durrul mansur» kitobi «Tarjimon-ul Qur’on» kitobining muxtasari. As-Suyutiyning yana bir tafsiri «Majma’ul-bahrayn va Matla’ul-badrayn» haqida
3. Ra’y va ijtihod bilan tafsir qilish, bu haqda ulamolarning fikrlari
a) Qur’on oyatlarini tafsir qilishda ijtihodni man etgan ulamolarning dalillari
b) Ijtihodga ruxsat bergan ulamolarning dalillari
v) Ixtilofning xaqiqati
22-Mavzu. Mujtahid olimlarga zarur bo‘lgan ilmlar
1. Qur’onni ra’y bilan tafsir qiluvchi olimlar bilishi zarur bo‘lgan ilmlar
a) Lug‘at, nahv, sarf, ishtiqoq ilmlari
b) Ilmi balog‘at, ilmi ma’oniy, ilmi bayon, ilmi badi’, qiroatlar ilmi
v) Usulud-din, usulul-fiqh, asbobun-nuzul, qissalar, nosix va mansux oyatlar, hadislar, ilmul mavhiba (valoyat)
2. Tafsirning darajalari a) Kalimalarning xossalari
b) Uslublar v) Ahvoli bashar ilmi yoki tarix
g) Qur’on bilan da’vat qilish yo‘li
d) Payg‘ambarimiz (s.a.v.)ning siyratlari
3. Tafsirning masdarlari
4. Mufassir saqlanishi lozim bo‘lgan narsalar
23-Mavzu. Ijtihodda tarjih qilish qonuni
1. Mufassir ri’oya etishi kerak bo‘lgan qoidalar
2. Ijtihodda tarjih qilish uchun dalilning zarurligi
3. Naqliy tafsir bilan aqliy tafsirning ziddiyati
4. Ra’y bilan qilingan tafsirlarning ulamolar orasida eng mashhurlari
24-Mavzu. Ar-Roziy. Mafotiyhul-g‘ayb. Al-Bayzoviy. Anvorut-tanzil
1. Ar-Roziyning tarjimai holi
2. «Mafotiyhul-g‘ayb» tafsirining ta’rifi va uning yozilish uslubi. Bu tafsirning Najmiddin Kumuliy tomonidan oxiriga yetkazilishi. Ar-Roziy tafsirida oyatlar va suralarning bir-biriga munosabati
3. Ar-Roziy tafsirida matematika va astronomiya ilmiga ahamiyat. Ar-Roziy tafsirida mo‘‘tazila firqasiga salbiy munosabat. Unda fiqh, usul, nahv va balog‘at ilmlari
4. Qoziy Al-Bayzoviyning tarjimai holi
5. «Anvor ut-tanzil va asror ut-ta’vil» tafsirining ta’rifi va uslubi. Bu tafsir Az-Zamaxshariyning «Al-Kashshof» tafsirining muxtasaridir
1. An-Nasafiyning tarjimai holi
2. “Madorikut-tanzil va haqoiqut-ta’vil» tafsirining yozilishi va uslubi. Bu tafsirda nahv, qiroat, fiqh masalalariga juda katta o‘rin berilganligi. Unda isroiliyotlardan foydalanmaslik
3. Al-Xozinning tarjimai holi
4. «Lubobut-ta’vil fiy ma’onit-tanzil» tafsirining ta’rifi va uslubi. Uning Al-Bag‘aviyning «Ma’olimut-tanzil» tafsiridan muxtasar qilinganligi. Isroiliyotlarga keng o‘rin berilganligi. Tarixiy axborlarga keng o‘rin berilganligi. Unda fiqhiy masalalar keng yoritilgani
5. Mazkur tafsir mav’iza uchun yozilgani va tarhib-targ‘ib hadislari keng sharhlangani
26-Mavzu. Abu Hayyon. «Al-Bahr Al-Muhiyt». An-Naysoburiy. «G’aroibul-Qur’on va Rag‘oibul-Furqon»
1. Abu Hayyonning tarjimai holi. Uning fazilati to‘g‘risida ulamolarning fikrlari
2. «Al-Bahrul muhiyt» tafsirining ta’rifi va yozilish uslubi. Unda Az-Zamaxshariy va Ibn Atiyyaning tafsirlaridan foydalangani. Abu Hayyonning Az-Zamaxshariyga bildirgan e’tirozlari
3. An-Naysoburiyning tarjimai holi. Uning muallafoti
4. «G’aroibul-Qur’on va Rag‘oibul-Furqon» tafsirining ta’rifi. An-Naysoburiyning Az-Zamaxshariyga va Ar-Roziyga bo‘lgan munosabati
5. Bu tafsirda muallifning uslubi. Muallif o‘z tafsirida Kalom ilmiga, astronomiya va falsafaga keng o‘rin bergani
27- Mavzu. At-Taftazoniy. «Tafsirul Jalolayn». Ash-Sharbiniy. «As-Sirojul munir»
1. Jaloliddin At-Taftazoniyning tarjimai holi
2. «Tafsirul jalolayn» tafsirining ta’rifi
3. Al-Xatib Ash-Sharbiniyning tarjimai holi
4. «As-Sirojul munir» tafsirining ta’rifi. Tafsirda qiroat, lug‘at va hadis sohasida muallifning tutgan o‘rni
5. Fiqhiy masalalarga ahamiyat berganligi. Isroiliyotlarga munosabati. Muallif o‘z tafsirida Ar-Roziy tafsiridan ko‘p naql qilgani
28-Mavzu. Abus Sa’ud. «Irshodul-aql as-salim ila mazoyo Al-Kitob Al-karim». Al-Olusiy. «Ruhul-ma’oniy»
1. Abus Sa’udning tarjimai holi
2. «Irshodul aql as-salim ila mazoyo Al-Kitob Al-Karim» tafsirining ta’rifi va usuli
3. Al-Olusiyning tarjimai holi
4. «Ruhul ma’oniy» tafsirining ta’rifi va uslubi
29-Mavzu. Bid’atchi firqalar tafsiri. Al-Mo‘‘tazila
1. Bid’atchi firqalarning paydo bo‘lishi. Islom olamida mashhur bo‘lgan asosiy firqalar beshta: ahli sunna, mo‘‘tazila, murjia, shiy’a, xavorij. Boshqa o‘nlab firqalar shu asosiy besh firqadan ajralib chiqqan
2. Bid’atchi firqalar tafsiri. Ular ta’lif etgan tafsirlarning paydo bo‘lish tarixi
3. Mo‘‘tazila firqasining paydo bo‘lishi. Uning Qadariyya, Muattala deb nomlanishi. Mo‘‘tazilaning e’tiqodiy usuli beshta: tavhid, adl, va’d val-va’id, ikki manzil orasi, amru ma’ruf va nahiy munkar
4. Bu firqaning Qur’on tafsiridagi o‘rni. Tafsirda besh narsaga rioya etilishi. Mo‘‘tazila firqasining aqlga muvofiq kelmagan sahih hadislarni inkor etishi. Ular aql bilan qanday ma’no chiqarsalar mana shu Allohning murodi deb da’vo qilishlari. Qur’onga faqat lug‘aviy jihatdan yondoshishlari. O’z mazhablariga muvofiq kelmagan mutavotir qiroatlarni o‘zgartirishlari
5. Mo‘‘taziliylarning tafsirida «ahli sunna» tomonidan haqiqiy diniy sanalgan narsalarni inkor etilishi. Abul Hasan Al-Ash’ariy va Ibn Taymiyyaning mo‘‘taziliylar tafsiri ustidan chiqargan hukmlari
30-Mavzu. Mo‘tazila firqasining mashhur tafsirlari
1. Mo‘‘tazila firqasi e’tiqodi bo‘yicha tafsir yozgan olimlar. Mo‘‘taziliy tafsirlarning muhimlari
2. Qozi Abduljabborning tarjimai holi
3. «Tanziyhul Qur’on anil matoin» tafsiri, uslubi
4. Az-Zamaxshariyning tarjimai holi. Uning «Al-Kashshof» nomli tafsiri va yozilish uslubi
5. Az-Zamaxshariy va uning tafsiriga ulamolarning bergan baholari
31-Mavzu. Shiy’alar tafsiri
1. Shiy’alar toifasining uch guruhga bo‘linib ketishi
2. Shiy’alar tafsirining «ahli sunna val-jamoa» tafsiridan farqi
3. Shiy’a ulamolarining mashhur tafsirlari
32-Mavzu. Xorijiylar va boshqa yo‘nalishlar bo‘yicha yozilgan tafsirlar
1. Xorijiylar tafsiri
2. Tasavvuf ahli tafsiri
3. Faqihlar tafsiri
4. Ilmiy tafsirlar
Ko‘p o‘qilgan
- Namoz o‘qish tartibi (rasmlari bilan)
- Peshin, asr, shom, xufton namozlari
- Qur'oni karim ma'nolari va qiroati
- Salovotlar. Istig'for duolari
- Namoz kitobi
- Najotkor duolar
- Tahorat olish tartibi (rasmlari bilan)
- 6 diniy kalima
- Azon
- Namozdan keyingi zikrlar
- Ro‘za kitobi
- G‘usl, tayammum
- Tahorat kitobi
- Namozdan so‘ng o‘qiladigan boshqa duolar
- Islomning o‘zagi bo‘lgan hadislar
- Payg’ambar alayhis-salomning vafot etishlari
- Jamoat kitobi
- Hayit va jum'a namozlari
- Xotinning eriga itoatsizlik qilishi
- Namoz haqida oyat va hadislar
So'nggi maqolalar
- Mujohid ibn Jabr
- Abu Usayd Molik ibn Robia
- Xotib ibn Abu Balto
- Abon ibn Said
- Budayl ibn Varqo
- Abu Sa’laba Xushaniy
- Abu Umoma Bohiliy
- Abu Mahzura Jumahiy
- Abu Abs ibn Jabr Ansoriy
- Rofeʼ ibn Xudayj
- Zaydul Xoyr
- Ummu Kulsum binti Uqba
- Qays Ibn Sa’d
- Navfal ibn Horis
- Solim ibn Ubayd
- Ka’b ibn Zuhayr
- Mehron ibn Mofina
- Hanzala ibn Abu Omir
- Abdulloh ibn Muborak
- Qutayba ibn Muslim
2004-2024 © islom.ziyouz.com. Saytdan materiallar olib chop etilganda manzilimiz ko‘rsatilishi shart.