Agar baxt-saodat istasang, g‘urur, manmanlikdan yiroq bo‘l, hikmatli so‘zlarni sokinlik bilan tingla, takabburlik, adovat, ginachilikdan hazar qil. Qayg‘u-alamlar ustingga hujum etsalar, bu hujumlarga o‘z adabsizliging sababchidir.

Boylikdan kerilmoq - aqldan nari, Chunki u o‘tkinchi bulut singari.

To‘rt narsa - ya’ni, badfe’llik, badqovoqlik, takabburlik va dilozorlik kishiga xoru zorlik keltiradi.

O’z jig‘ildoni uchun ishlagan odam qornini to‘yg‘azib olgan molga o‘xshaydi. Haqiqiy odam insoniyat uchun ishlaydi.

Falokatga duchor bo‘lishni istamasang, mag‘rur va mutakabbir bo‘lma. Rohatda yashashni istasang, dilingni hirsdan pok qil. Xor-zorlikni istamasang, ta’magir bo‘lma.

O’lim qanchadan-qancha takabbur odamlarning boshlarini chuqurga, ya’ni qabrga uloqtirgan.

Takabburlik kaltabinlar va insoniylik tariqidan chiqqanlarning xislatidir.

Manmanlik va g‘urur botqoqligining quritilishi uchun bir murshidi komilning himmat va fayzi zarur.

Ayo odam, keksayib takabbur bo‘lma, u kattalarga teng bo‘la olmay, o‘zingni xorlikka solma.

Sendan uzr so‘rasalar, qabul et, uzr so‘rasa-yu qabul qilmagan kishi shaytondir.

Qabrlar oldida odob bilan tur.

Agar sening ko‘ngling bo‘lsa, ko‘ngil Ka’basini tavof ayla.

Kibrsizlik lofin urma, uni ko‘rmoqdan ko‘ra qorong‘u tunda chumolining izini ko‘rmoq osonroqdir.

Takabburga salom berma, salomga javob qaytarishi unga og‘irlik qiladi, javob bermagani esa senga og‘ir tuyuladi.

Takabburlikni qanchalik xursandlig-u shodlikka tomon aylantirishga urinsang ham, asli loy bo‘lganidan keyin kulol singari, ya’ni tuproqqa (loy ishlariga) qaytishi muqarrar.

Itoat vaqtida o‘zingni xor tut.

Ojizlikdan kelib chiqadigan kamtarlik fazilat emas.

Kamtarlikni tahqirlatish darajasiga tushirib yuborishdan asranmoq kerak.

Mansab bilan balandmas odam,
Mansab odam bilan muhtaram.

Alloh Adn jannatini yaratdi va unga qarab: «Sen jamiki takabburlarga haromsan!» dedi.

Insonning qalbiga kirgan kibr qancha bo‘lsa, aqli ham shuncha kamchilikka ega bo‘ladi.

Shaytonning bir talay tuzoqlari bor: Allohning ne’matlari bilan gerdaymoq, Allohning berganlari bilan maqtanmoq, Allohning bandalariga kibr-havo qilmoq, Allohning axloq asoslaridan chiqib, havoyi nafsga berilmoq shunday tuzoqlar jumlasidandir.

Kimki kerilib, o‘zidan mamnun-u mag‘rur bo‘lib yursa, u o‘ziga nisbatan boshqalarning nafratini keltiradi.

Kimki kekkayar manmanlik bilan,
Do‘stlari oxiri bo‘lishar dushman.

Mag‘rur odamning turishi xunuk.

Kibr va g‘ururdan uzoq bo‘l, kibr kishini el orasida xor, beqadr-u bee’tibor qiladi.

Shahvat tufayli qilingan gunohlar kechirilishiga umid qilsa bo‘ladi, chunki Odam alayhissalomning adashishi shahvatdan bo‘lgan edi. Ammo kibr tufayli qilingan gunohlarning avf etilishiga umid yo‘q, chunki shayton kibri sababli kechirilmas gunohga qoldi.

Osmon bo‘lsang, yerga egilmoq yaxshi,
Tuproq bo‘lsang, ko‘kka intilmoq yaxshi.

Kimda-kim «man-man» deb o‘zini baland tutsa, uni na xalq, na Alloh sevadi.

Yolvorish lazzati dunyoviy ne’mat emas, balki u jannat zavqlaridandir. Alloh u zavqni mahbublari uchun yaratgan. Har kas uni ololmas.
 
Ey mutakabbir banda, sen jannatga kirishni xayolingga ham keltirmagin. Chunki Iblis jannatdan kibru havosi tufayli haydalgan. Kibru havo qilgan insonlar jannatga kiritilmaydilar.

Hech bir musulmon o‘zidan boshqa musulmonni haqir va kichik deb bilmasin, chunki kichik ko‘ringan musulmon Allohning nazarida kattadir.

Kimki namozni shikasta dil va ojizlik bilan ado qilmasa, ibodati durust bo‘lmaydi.

Kimki o‘zini past olib kamtar tutsa, Alloh taolo uning qadrini baland va aziz qiladi.

Osmonga tupurgan kishining tupugi yuziga tushadi.

Najot ikki narsada: taqvo bilan niyatdadir. Halokat ham ikki narsada: umidsizlik va mag‘rurlanishda.

Kishining olim bo‘lishiga Alloh taolodan qo‘rqmog‘i, ilmsiz qolishiga esa amaliga mag‘rurlanishi kifoya qiladi.

Bir kishiga bulutlar soya solib yurardi. Buni ko‘rgan boshqa bir kishi: «Albatta, uning soyasida yuraman», dedi. Shunda haligi birinchi kishi o‘zicha mag‘rurlanib: «Mana bunga o‘xshashlar mening soyamda yuradi», deb o‘yladi. Vaqti kelib, ular ajrashganlarida soya ikkinchi kishi bilan ketdi.

Tavbangning to‘g‘ri bo‘lishi gunohingni bilish bilan, amalingning to‘g‘ri bo‘lishi mag‘rurlikdan voz kechishing bilan, shukringning to‘g‘ri bo‘lishi kamchiligingni bilishing bilandir.

Kechasi uxlab qolib, pushaymon holda tong ottirishim kechani uxlamay o‘tkazib, mag‘rurlanib tong ottirishimdan yaxshiroqdir.

Ilmda Alloh qo‘rquvsi kifoyadir. Jaholatda Allohning mulkida Unga qarshi g‘ururlanmoq kifoyadir.

Ilm hayo bilan kibr orasida yo‘q bo‘lib ketadi.

Alloh kitobini o‘rganib, bu dunyoda quturmay yashab o‘tganlar naqadar baxtiyor kimsalardir.

Kibru hasad bermas kishiga orom,
Odamni mensimay quvildi shayton.

Kimki o‘z fikriga mag‘rurlanib ish tutsa, yo‘ldan adashadi. Kimki o‘z aqliga suyanib, o‘zgalar bilan hisoblashmasa, xorlik tortadi.

Qiyomat kunida mutakabbirlar odamlar suratidagi mayda chumoli holatida keltiriladi. Ularni har tomonlama xorlik o‘rab oladi. Olovlardan bo‘lgan do‘zaxga yo‘naltiriladi hamda do‘zax ahlidan siqilgan suv bilan sug‘oriladi.

Tavoze’, ya’ni o‘zini past olishlik sharafli kishilarning ovidir. Har bir ne’matga hasad qilinadi, lekin tavoze’da hasad yo‘q.

Kibr kofirlarning va fir’avnlarning axloqidandir. Tavoze’ esa payg‘ambarlar va solihlarning axloqidandir. Chunki Alloh taolo kofirlarni kibr bilan sifatladi.

Ey salomatlikni, tinch va rohatda umr kechirishni istagan odam, odobga xilof so‘zlashdan, mag‘rurlik, takabburlikdan hazar qil. Hasad, ig‘vodan qalbing pok bo‘lsin.

Yolg‘onchilik, ezmalik, takabburlik, chaqimchilik izzat-obro‘ni barbod qiladi.

Manmanlik qilmang, o‘zingizni boshqalardan yuqori tutmang. To‘g‘ri so‘zlang, to‘g‘ri ishlang, ochko‘zlik va harislikdan uzoqda bo‘ling.

Mutakabbir bo‘lishdan o‘zingni saqla. Takabburlik - johillar odati, aqlli odamlar mutakabbir bo‘lmaydilar.

O’zingdan kuchsizlarning dillarini og‘ritma, ularga jabru jafo qilma, bir kun o‘zingdan kuchliroqning jabriga yo‘liqasan.

Buzuq devorlardan tashvish bor, lekin,
Siniq ko‘ngillardan ko‘proqdir tashvish.

Odamni ikki ish halok qiladi: biri - xalq orasida izzatli bo‘lishga intilmoq, ikkinchisi - kambag‘allikdan qo‘rqmoq. Har kishining ko‘ngli shikasta bo‘lsa, shayton uning yaqiniga yo‘lamaydi.

Kishida tavoze’ aqldan darak,
Ulug‘lik karamdan topadi bezak.

Ey inson! Qalbingda zarracha kibr bo‘lsa, sen hali musulmonlikni tushunmabsan. Toat-ibodating Alloh huzurida maqbul bo‘lmaydi.

 

Sukut - insonning eng harir libosidir.