Odamlarni o‘zlari yo‘g‘ida yomonlamoq qalblarga qilingan xiyonatdir.

Misvoklar bilan og‘zingni tozalading, koshki edi bundan keyin sen og‘zingni bo‘hton, yolg‘on, g‘iybat so‘zlarni aytish bilan bulg‘amasang!

Odamlar ustidan kulish katta gunohlardan biridir.

Bo‘shamasa tili g‘iybatdan,
Bo‘shamaydi dil uqubatdan.

G’iybat gunohi zino gunohidan ham ulkan.

Podshohga yaqin kishilar tuhmatchi va g‘iybatchi bo‘lsalar, davlat inqirozga yuz tutib, podshoh almashgusidir.

Fisqu fasod qiluvchilar va fojirlar ko‘paysa, Alloh taolo vabo yuboradi.

Dunyoda hasad va ginadan og‘irroq ranj yo‘q. Chunki hasadchi kimsa odamlarning shodligidan payvasta g‘am ostida yuradi. O’zgalar rohatidan doimo zahmat tortadi.

G’iybat qabih fe’llardan biridir. G’iybat oz bo‘lsa-da, keltiradigan zarari dengiz kabi bepoyon. Biror kishining orqasidan gapirish, aybini topish, yomonlash, bola-chaqasi, xotini, xulqi, boyligi haqida bemaza gaplarni gapirishning barchasi g‘iybat hisoblanadi.

Hasad balosi ulkan fasodlar paydo qilur. Chunki hasad bag‘oyat jirkanch xislatdir.

O’zingda hasad hissini qo‘zg‘atmagil. Zero, keyin undan xalos bo‘lishing amri maholdir. Uni davolab bo‘lmaydi.

Fitna qo‘zg‘atadi kina-adovat,
Oqillardan chiqsa battar qabohat.

Kimda-kim g‘arazgo‘ylik jilovi bilan bir narsaga erishishga harakat qilar ekan, u shu istagiga erisholmaydi, hatto ajali ham yetmay o‘lib ketadi.

Kishining toyishi  oyog‘ini  qonatadi, tilning toyishi  barcha  ne’matdan mahrum etadi.

Hasad bilan g‘azab ikki qanot bo‘lib harakatga kelsa, toza va chiroyli hayotlarni xira va kuduratli qilib yuboradi.

Ig‘vo va chiqimchilik eng yaramas sifat bo‘lgani uchun bu yomon sifatni o‘zlariga maslak qilib olgan kishilar xalq nazarida munofiq sanaladi.

Men hasadgo‘ydan ko‘ra mazlumga o‘xshaganroq zolimni ko‘rmadim. Chunki u sening oldingdagi ne’matni o‘ziga nisbatan zulm deb hisoblayveradi.

O’z nafsini mag‘lub etolgan marddir,
G’iybatlardan uzoq ketolgan marddir.

Dunyo ishlaridan birortasida o‘zgaga hasad qilmadim. Chunki u zot jannat ahllaridan bo‘lsa, uning jannat ne’matlari oldida juda haqir bo‘lib qoladigan dunyosining nimasiga hasad qilaman? Agar u kimsa do‘zaxiylardan bo‘lsa, uning do‘zaxga kirishiga sabab bo‘ladigan dunyosining nimasiga hasad qilay?

Banda o‘limni qancha ko‘p zikr qilsa, uning xursandligi va hasadi shuncha kam bo‘ladi.

Hammani rozi qilishim mumkin, faqat ne’matga hasad qilguvchini rozi qila olmayman. Chunki uni faqatgina ne’matning ketishi rozi qiladi.

Ey odam bolasi, nega birodaringga hasad qilasan? Agar Alloh suyganligi sababli u bandaga ne’mat ato qilgan bo‘lsa, sen Alloh suygan bandaga qanday hasad qilasan? Agar uning mol-davlat topishiga boshqa sabab bo‘lsa (ya’ni, harom yo‘llar bilan topgan bo‘lsa), oqibatda do‘zaxga eltuvchi bo‘lgan mol-davlatning nimasiga hasad qilasan?

Hasad barcha xislat, nuqsondan yomon,
Hasad ahli barcha yomondan yomon!

Azob chekishni istamasang, hasadgo‘y bo‘lma.

Unutmangki, hasaddan idrok ham kasod bo‘ladi.

Hasad, boshqalarning rohatini ko‘rolmaslik - hamma sifatlarning pastrog‘idir. Hasad himmat pastligi va ko‘ngil xastaligidan hosil bo‘ladi.

Men ro‘zadorman, deysan-u ammo o‘zing bo‘lsa, birodaring go‘shtini yeysan (ya’ni, g‘iybatlar va xo‘rliklardan so‘zlaysan).

Chetlab o‘tgin hasadgo‘yni ko‘rsang gar,
Nayzasiki uning bo‘lmas bezahar.

Birovni ig‘vo qilishning gunohi bir ramazon oyida ro‘za tutmaslikning gunohidan yomonroqdir.

Yomon kishi ablahlarning tavsifi bilan yaxshi bo‘lib qolmaydi, yaxshi kishi hasadgo‘ylarning ta’nasi bilan yomon bo‘lib qolmaydi.

Har kishi nokas bilan hamkosadir,
Ming sharofatni kasofat bosadir.

«Falon kishi sening haqingda bunday so‘zladi», «Falonchi seni yomonladi», deb so‘z yuritishga chaqimchilik, deyiladi. Chaqimchilikni insofli, odamgarchiligi bor kishi qabul qilmaydi. Chaqimchilar har xil bo‘lmag‘ur so‘zlarni adovat va hasadlari tufayli so‘zlaydilar.

Gina-adovatdan uzoq bo‘l, kuching yetmaydigan ishga kirishma. So‘z yurituvchi, chaqimchilarning so‘zlariga ishonma. Chunki ular fitna-fasod yo‘lini izlab yuruvchi yaramas odamlardir.

Ayb izlash bo‘larkan tabiati, bas,
Tovus oyog‘idan o‘zgasini ko‘rmas.

Agar falonchining kiyimi kalta yoki uzun desangiz, bu g‘iybat bo‘ladi. Endi falonchining kiyimini zikr qilish g‘iybat bo‘lsa-yu o‘zidan gapirsangiz, qanday bo‘larkin?

Ey g‘iybatchi, do‘stlaringga dunyoing bilan baxillik qilding, dushmanlaringga oxirating bilan saxiylik qilding. Sen baxillik qilgan o‘rningda kechirilmaysan, saxiylik qilgan o‘rningda maqtalmaysan.

Payg‘ambarlarning kitoblarida o‘qidim. Kim g‘iybatdan tavba qilib o‘lsa, u jannatga kiruvchilarning oxiri bo‘ladi. Kim g‘iybatni davom ettirib o‘lsa, u do‘zaxga kiruvchilarning birinchisi bo‘ladi.

Uch narsa majlisda bo‘lsa, rahmat ketadi: birinchisi - dunyoni zikr qilish, ikkinchisi - kulgu, uchinchisi - odamlarni g‘iybat qilish.

G’iybatni tashlashim menga dunyo va u yaralganidan toki yo‘q bo‘lgunicha uchragan narsalar meniki bo‘lishidan yaxshiroqdir.

Alloh bandalari ichida yomoni ko‘p ta’na qiluvchi, ko‘p la’natlovchi va chaqimchilardir.

Chaqimchi sehrgardan ham yomonroqdir. Chunki chaqimchining bir soatda qiladigan ishini sehrgar bir oyda ham qilolmaydi.

Xorlar to‘rt nafardir: chaqimchi, yolg‘onchi, qarzdor va yetim.

Kim senga gap yetkazsa, bilginki, sening gapingni ham boshqaga yetkazadi.

Ey o‘g‘ilginam, hasaddan saqlangin. Chunki u dushmaningga yetmasdan, sening o‘zingga bilinadi.

Hasaddan zararliroq narsa yo‘q. U hasad qiluvchi kishiga beshta azobni olib keladi: g‘ami tugamaydi, musibat oladi-yu unga ajr kelmaydi, yomonlikni olib keladi, Alloh taolo unga g‘azab qiladi, uning uchun tavfiq eshiklari yopiladi. Bu beshta azob hasad qilingan kishiga emas, hasadgo‘yning o‘ziga yetadi.

Hasad qiluvchilar uchun rohat yo‘qdir... Xiyonatchida fikr yo‘q, yomon xulqli kishida boshliqlik yo‘q.

G’azab o‘ti oldin egasini yondiradi, keyin uchquni dushmanlariga yo yetadi, yo yetmaydi.

G’azab irodasi kuchli odamga ro‘para kelolmaganidek, irodasi kuchsiz odamga ham ro‘para kelolmaydi.

G’azabning avvali jinnilik, oxiri nadomatdir.

Haddan ortiq g‘azab vahshiylik keltiradi va bevaqt qilingan lutf obro‘ni ketkazadi.

G’azablanganingda g‘azabingni bosishni o‘zingga majburiyat bil.

Xuddi qurt-qumursqalar arslon bolasini yegani kabi oliyjanob va himmatli odamning go‘shtini hasad ahli yeydi.

Jahl ahli bilan kimki ulfat bo‘lg‘ay,
Ul ulfat ichra yuz ming kulfat bo‘lg‘ay.

Haddan oshgan g‘azab qo‘rquv tug‘dirar, me’yorsiz erkalash olomon ko‘z o‘ngida obro‘yingni to‘kur.

Qilich va nayza bilan hosil bo‘lmagan ko‘p ishlar yumshoqlik, muloyimlik bilan hosil bo‘ladi. G’azab keltirgan zarar g‘azablangan kishining o‘ziga qaytar.

To‘rt narsani to‘rt narsadan, ya’ni dilni hasaddan, tilni yolg‘ondan va g‘iybatdan, qilgan ishingni munofiqlikdan, qorningni harom-harishdan pok tut, shundagina chin odam hisoblanasan.

G’azab, takabburlik va nojo‘ya harakat odamga alam va pushaymonlik keltiradi.