Qabristonga borish va ziyorat qilishning qanday odoblari bor?

Savol: Qabristonga borish va ziyorat qilishning qanday odoblari bor?

Javob: Har bir amalning tartib-qoidalari bo‘lganidek, qabrlarni ziyorat qilishning ham bir qancha odob-tartibotlari bor. Eng avvalo qabristonga borishdan oldin niyatni o‘nglash, qabr ziyorati faqat Alloh taolo rizosi uchun bo‘lishini niyat qilishi kerak. Ibratlanish uchun qabrlarni ziyorat qilish mustahab amallardan sanaladi. Payg‘ambar alayhissalom: «Qabrlarni ziyorat qilinglar, chunki u sizlarga oxiratni eslatadi», deganlar.

Qabr ziyoratiga boruvchi kishi g‘uslli va tahoratli bo‘lishi, ochiq-sochiq, behayo kiyimlarda, ba'zi erkaklarga o‘xshab kalta shim (shorti)da bo‘lmasligi kerak. Qabristonda go‘yo tirik kishilar orasida yurgandek tavoze' va odob bilan yuriladi, qabrlar oralab yoki ular ustidan o‘tilmaydi. Ulug‘ zotlar «Qabrni bosganimdan ko‘ra otash-cho‘g‘ni bosganim yaxshiroqdir», deyishgan.

Qabristonga borilganida barcha qabr ahliga quyidagicha salom berish kerak: «Assalomu alaykum, ya ahlad-diyar. Va inna inshaallohu bikum la hiquvna va yarhamullohul mustaqdimiyna minna va musta'xiriyna. As'alulloha lana va lakumul ‘afiya» («Sizlarga salom bo‘lsin, ey diyor-qabriston ahli! Biz ham Alloh xohlasa, (bir kuni) yoningizga kelamiz. Bizdan oldin o‘tganlarni Alloh rahmat qilsin! Allohdan o‘zimizga va sizlarga ofiyat tilaymiz»).

Ziyorat chog‘ida qabrdagilardan yoki aziz-avliyolardan madad, shifo, farzand, hojat barorini so‘rash, qabrga qarab sajda (ta'zim) qilish, qabr tuprog‘ini yuz-ko‘zga surtish, avliyolar maqbarasini o‘pish va atrofini tavof qilish, yosh bolalarni qabr ustida yumalatish, qabrda yotgan ulug‘larga atab jonliq so‘yish Islom shariati qaytargan amallardandir, uni qilganlar mushriklardan hisoblanib qolishadi, Alloh asrasin. Shuningdek, qabristondagi daraxtlarga latta bog‘lash, qabrlar ustiga olov (sham) yoqish dinimizda yo‘q, bular qadimgi xurofiy aqidalarga bog‘liq.

Qabr ziyoratiga borgan kishi Qur'oni karimdan Fotiha, Yosin, Mulk, Takosur, Ixlos, Falaq, Nos suralaridan xohlaganini tilovat qilib, savobini marhumlar ruhiga bag‘ishlab duo qiladi.

Dinda savolim bor